Sunday 17 September 2017

पेट्रोल दर - दिखावे पे मत जाव, अपनी अकल लगाव

गेले ४-५ दिवस झाले पेट्रोल दारावरून बरेच केंद्र सरकारवर टीका करणारे, मोदींची टिंगल -टवाळी करणारे विनोद, मेसेजेस आलेत. तस होणं अपेक्षितच आहे कारण ते सगळ्यात सोप आहे, मोदींना शिव्याशाप देणं ही सध्याची एक फॅशन आहे. धोरणात्मक दृष्ट्या त्यांना समर्थन द्याव तर लगेच त्या व्यक्तीला "हा मोदीभक्त" म्हणून हिणवण्याची ही लाट आहे, कारण त्यामुळे स्वतःच अज्ञान लपवता येत. असो, मुख्य विषयाकडे येतो, तो म्हणजे पेट्रोल दर.

आता, जर तुम्ही ONGC, IPCL, BPCL, यांच्या वेबसाईटवर जाऊन बघाल तर पेट्रोल, डिझेल यांच price calculation रोजच्यारोज, त्यादिवसाच्या क्रुड आईलच्या दरावर आधारित price built up तक्ता दिला जातो. केंद्रा सरकारचे कर लावुन सध्या पेट्रोल ५०-५३ रुपयेने विकलं गेल पाहिेजे. पण सध्या दर आहेत ७५-८० च्या दरम्यान. वरील जी काही रक्कम आहे ती राज्यांचे Excise/VAT मुळे आहे. याच मुख्य कारण म्हणजे, राज्य सरकारांनी गेल्या २ वर्ष्यात पेट्रोलवर लावला जाणारा VAT या करात केलेली वाढ, *का वाढ केली*? हे जाणून घेण्यासाठी थोडं ३ वर्ष्यातील GST लागू करण्यासाठी केंद्र सरकारने राज्य सरकारांशी केलेल्या वाटाघाटी आणि त्यामागील पार्श्वभूमी यांची माहिती करून घेणं अत्यंत महत्वाचे आहे.

14th Finance Commission चे सुचना एेकून केंद्र सरकारच्या महसुलाच्या 42% वाटा (तो पूर्वी 32% होता) राज्यांना द्यायचं मान्य केल्यावरच देशातील सगळी राज्य GST लागू करण्यास तयार झालीत. त्यातही, पेट्रोलियम उत्पादनावरील कर आकरण्याचा अधिकार राज्यांनी स्वत:कड ठेवलीयेत व त्यावर Excise/VAT वाढवुन ठेवलाय का तर GST मुळे होणारी महसुल घट यातुन भरून निघावी तर काही राज्यांनी घोषित केलेली शेतकऱ्यांची कर्ज माफीसाठी पैसा उभारायचा आहे.

या सर्व कर रचनेतील बदलांचा व त्याचा परिणाम पेट्रोल, डिझेल दरांवर झालाय, हे अभ्यासपुर्ण मांडेल असा एक तरी शहाणा पत्रकार किंवा व्हाटसपी दाखवा. पेट्रोलवरील महाराष्ट्र राज्याचा कराचा वाटा २३.६ रुपये प्रति लिटर आहे तर केंद्र सरकारचा कराचा वाटा २१.५ रुपये प्रति लिटर आहे. या संदर्भातील सर्व आकडेमोड मुंबई आणि दिल्ली शहरांसाठी दिली आहे. हि आकडेमोड दररोज दिल्ली शहरासाठी PPAC ( Petroleum Planning and Analysis Cell) या वेबसाईटवर दिली जाते. इतरही राज्यामध्ये पेट्रोलियम उत्पादनावरील Excise/VAT कराचे दर हे वेगवेगळे आहेत, त्यानुसार पेट्रोल दर वेगवेगळे आहेत पण थोड्या फार फरकाने ते ७०-८० रुपये प्रति लिटर आहेत, याचाच अर्थ राज्य सरकारांनी अवाजवी आकारलेल्या करामुळे पेट्रोल दर चढे आहेत, यामध्ये काँग्रेस साशीत राज्यदेखील आहेत. पण, मोदींवर जोक मारणे सोपं आहे ना.


इतर राज्यातील पेट्रोल दर तुम्ही इथे बघू शकता

(http://hproroute.hpcl.co.in/StateDistrictMap_4/ms_hsd_price.jsp?param=C)

For some additional reading - on the key topics mentioned in above blog

1) https://factly.in/excise-duty-on-diesel-increased-by-over-380-in-3-years/

2) http://www.mycarhelpline.com/index.php?option=com_latestnews&view=detail&n_id=417&Itemid=10

3) http://www.livemint.com/Politics/30dUP67qdzMMYV83n1WLkK/Finance-Commission-suggests-raising-share-of-states-in-centr.html